Gut, çok eski zamanlardan beri Homo sapiens tarihinde öne çıkmıştır. Tıbbi yazı tarihinin çok erken dönemlerinde tıbbi kayıtlarda yer almış ve birçok ünlü ismin biyografilerinde de bahsedilmiştir. Bir doktorun becerisine meydan okuma kadar, zengin bir yaşamın kaderi olarak tasvir edilmiştir. Akut gut alevlenmeleri son derece ağrılıdır ve acil servis ziyaretlerinin sık bir nedenidir. Akut alevlenmelerin tedavisi mümkün olduğu kadar erken, tercihen alevlenmenin başlamasından sonraki saatler içinde başlatılmalıdır. Daha erken tedavi, daha hızlı bir yanıtla ilişkilidir.
Giriş
Gut, Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 9,2 milyon yetişkini (%3,9) etkileyen en yaygın inflamatuar artrittir. Gut (monosodyum ürat [MSÜ] kristal birikimi hastalığı), biyokimyasal olarak, 6,8 mg/dL'yi aşan serum veya plazma ürat konsantrasyonları ile kana hiperürisemi ile yansıyan hücre dışı sıvının ürat doygunluğu ile karakterize edilir. Gutun klinik belirtileri; tekrarlayan inflamatuar artrit alevlenmeleri (gut alevlenmesi), kronik artropati, ürat kristallerinin tofüs birikintiler şeklinde birikmesi, ürik asit nefrolitiazisi, gut hastalarında çoğunlukla komorbid durumlardan kaynaklanan kronik nefropatidir.1
Gut Alevlenmeleri
Gut artriti öyküsü olsun olmasın, hastaların acil servise tipik başvurusu akut alevlenmelerdir. Gut alevlenmesi genelde alt ekstremitelerde monoartiküler olarak oluşur ve yoğun inflamasyon ile karakterizedir. Nadiren diğer bölgelerdeki eklemler de tutulabilir veya hastalar poliartiküler gut alevlenmeleri ile başvurabilir. Uzun süreli hastalığı olanlarda bu durumun ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir. Devamlı kronik hiperürisemisi olan gut hastalarında, ilişkili eklem hasarıyla birlikte dokuda katı ürat birikintileri (tofüs) gelişebilir. Çeşitli diyet ve fiziksel faktörler, komorbiditeler, ilaçlar ve diğer faktörler gut alevlenmesine zemin hazırlayabilir veya provoke edebilir.1
Tetikleyiciler
Gut alevlenmelerinin tetikleyicileri multifaktöryeldir;2–4
* Fizyolojik değişiklikler: Gut alevlenmelerini teşvik eden durumlar; dokularda veya hücre dışı sıvılarda biriken MSÜ kristalleri ile etkileşime giren hücrelerin proinflamatuar aktivitelerini artırabilen durumları içerir. Travma, cerrahi, açlık, yağlı yiyecekler ve diğer diyet tetikleyicileri, dehidratasyon, serum ürat konsantrasyonlarını etkileyen (yükselten veya düşüren) ilaçların (örneğin; tiyazid ve loop diüretikleri ve düşük doz aspirin, allopurinol ve ürikozürik ajanlar) alınması ve aşılama bu durumlardandır.
* Alkol tüketimi: Alkol tüketimi, gut hastalarında gut alevlenmesi riskiyle direkt ilişkilidir.
* Anatomik faktörler: Tekrarlayan eklem mikrotravmaları, önceki dejeneratif değişiklikler veya yetersiz perfüze distal dokularda düşük sıcaklık ile bağlantılı olarak lokal olarak yükselmiş ürat konsantrasyonlarını gibi lokal anatomik faktörler eklemleri gut iltihabına yatkın hale getirebilir.
* Ürat düşürücü tedavi: Ürat düşürücü tedavinin başlatılması, uzun vadede koruyucu olmasına rağmen, özellikle tedavinin ilk aylarında gut alevlenmesine zemin hazırlayabilir. Bu komplikasyonu önlemek için genellikle antiinflamatuar profilaksi verilir.
* Hastanede yatış: Hastanede yatış, gut hastalarında alevlenmeler için iyi bilinen bir risk faktörüdür.
Klinik Özellikleri
Tipik gut alevlenmesi klinik özellikleri şu şekilde özetlenebilir;2–4
* Şiddetli ağrı, kızarıklık, sıcaklık, şişlik ve hareket kısıtlılığı: Alevlenmenin maksimum şiddetine genellikle 12 ila 24 saat içinde ulaşılır. Gut alevlenmesinin düzelmesine bazen etkilenen eklemi örten derinin soyulması eşlik eder.
* Geceleri daha sık başlar: Gut alevlenmeleri genellikle geç ve sabahın erken saatlerinde (gece yarısı ile sabah 8.00 arasında) başlar.
* Alt ekstremite tutulumu: İlk alevlenmelerin en az yüzde 80'i tek bir eklemi tutar ve bu eklem çoğunlukla ayak başparmağı (birinci metatarsofalangeal eklem, podagra olarak bilinir) veya diz eklemidir.
* Eklemin haricinde inflamasyon belirtileri: Bu durum, daktilit (sosis parmak) veya selülit izlenimi verebilir veya aslında birkaç bitişik eklemdeki artrit veya tenosinovitten kaynaklan...