Historia dla Doros艂ych   /     85 - Armia Potomaku

Description

Armia Potomaku to armia Stan贸w Zjednoczonych walcz膮ca g艂贸wnie z Armi膮 P贸艂nocnej Wirginii czyli armi膮 zbuntowanych po艂udniowych stan贸w. P贸艂nocn膮 granic膮 stanu Wiginia jest rzeka Potomak. W艂a艣nie tam rozegra艂o si臋 wiele bitew, a obie armie przekracza艂y Potomak wielokrotnie. Tak wi臋c nazwa armii p贸艂nocy - Armia Potomaku oraz armii po艂udnia - Armia P贸艂nocnej Wirginii maj膮 sens. Warto jednak pami臋ta膰, 偶e na pocz膮tku wojny te armie nazywa艂y si臋 odwrotnie.Podczas pierwszej wielkiej bitwy czyli podczas I bitwy nad Bull Run, kt贸r膮 konfederaci nazywaj膮 I bitw膮 pod Manassas walczy艂y ze sob膮 Armia P贸艂nocno-Wschodniej Wirginii przeciwko Armii Potomaku. Bitwa rozegra艂a si臋 w艂a艣nie w p贸艂nocno-wschodniej Wirginii dlatego unioni艣ci tak nazwali swoj膮 armi臋. Za to po艂udnie w tamtym okresie swoj膮 armi臋 nazywa艂o Armi膮 Potomaku. Rzeka nad kt贸r膮 odby艂a si臋 ta bitwa czyli Bull Run jest dop艂ywem Potomaku.Armia p贸艂nocy czyli Armia P贸艂nocno-Wschodniej Wirginii wygrywa艂a t膮 bitw臋, ale konfederatom uda艂o si臋 艣ci膮gn膮膰 drug膮 armi臋 - Armi臋 Shenandoah i w ten spos贸b po艂udnie wygra艂o t膮 bitw臋. Dwie armie konfederackie (Armia Potomaku oraz Armia Shenandoah) pokona艂y armi臋 p贸艂nocy (Armi臋 P贸艂nocno-Wschodniej Wirginii). Po bitwie te dwie armie konfederackie zosta艂y po艂膮czone w Armi臋 Potomaku. Tymczasem armia unii, kt贸ra przegra艂a wycofa艂a si臋 na p贸艂noc i przekszta艂ci艂a w p贸艂nocn膮 Armi臋 Potomaku.Od tamtego momentu w zasadzie istnia艂y dwie armie o tej samej nazwie. Tak wi臋c podczas kampanii p贸艂wyspowej walczy艂a unionistyczna Armia Potomaku z konfederack膮 Armi膮 Potomaku. To zmieni艂o si臋 podczas bitwy pod Seven Pines. Pierwszego dnia tej bitwy (31 maja 1862) zosta艂 ranny genera艂 Johnston. Po bitwie (zako艅czy艂a si臋 1 czerwca 1862) dow贸dc膮 zosta艂 genera艂 Lee i to w艂a艣nie on zacz膮艂 u偶ywa膰 nazwy Armia P贸艂nocnej Wirginii. Do ko艅ca wojny Armia Potomaku walczy艂a g艂贸wnie w艂a艣nie z Armi膮 P贸艂nocnej Wirginii.Armia Potomaku nale偶膮ca do Stan贸w Zjednoczonych mia艂a t膮 nazw臋 przez 5 lat wojny. Konfederacka Armia P贸艂nocnej Wirginii mia艂a t膮 nazw臋 tylko 4 lata. Jednak do historii wojny secesyjnej przesz艂y te armie w艂a艣nie pod tymi nazwami. Ma艂o kto pami臋ta, 偶e na samym pocz膮tku nazywa艂y si臋 inaczej. Tak wi臋c wojna secesyjna na wschodzie to g艂ownie starcie ameryka艅skiej Armii Potomaku z konfederack膮 Armi膮 P贸艂nocnej Wirginii. Ja skupi臋 si臋 na historii tej pierwszej, ale przy okazji b臋dzie nam si臋 cz臋sto pojawia膰 tak偶e ta druga.Po I bitwie nad Bull Run resztki pokonanych unionist贸w wycofa艂y si臋 do Waszyngtonu. Dow贸dztwo nad t膮 armi膮 obj膮艂 George McClellan. By艂 on 艣wietnym organizatorem. Bardzo dobrze przygotowa艂 swoich 偶o艂nierzy. Niestety mia艂 te偶 wady. M贸wiono o nim, 偶e ma wszystkie cechy dobrego 偶o艂nierza poza odwag膮. Twierdzono te偶, 偶e potrafi za艂adowa膰 pistolet, ale nie potrafi wystrzeli膰. W tym por贸wnaniu chodzi w艂a艣nie o Armi臋 Potomaku. McClellan j膮 stworzy艂, ale ba艂 si臋 jej u偶y膰.Aby zrozumie膰 histori臋 Armii Potomaku trzeba wiedzie膰 troch臋 o podzia艂ach politycznych w USA w tamtym okresie. Wojna secesyjna wybuch艂a gdy na prezydenta wybrano republikanina Lincolna. Po艂udniowe stany, w kt贸rych przewa偶ali demokraci postanowi艂y si臋 oderwa膰. Mog艂oby si臋 wi臋c wydawa膰, 偶e na p贸艂nocy przewa偶ali republikanie, a na po艂udniu demokraci. Sytuacja by艂a jednak bardziej skomplikowana. Republikanie rzeczywi艣cie byli na p贸艂nocy, ale demokraci byli i tu, i tu.Secesj臋 czy oderwanie si臋 stan贸w po艂udniowych wywo艂ali po艂udniowi demokraci. P贸艂nocni demokraci starali si臋 utrzyma膰 jedno艣膰 unii i walczyli z tymi po艂udniowymi. Demokrat膮 by艂 tak偶e tw贸rca Armii Potomaku czyli genera艂 George McClellan. Wracaj膮c do tych podzia艂贸w politycznych. By艂y tak jak dzisiaj dwie partie czyli Republikanie i Demokraci, ale ci ostatni byli podzieleni geograficznie i w艂a艣nie przez ten podzia艂 wygra艂 republikanin Lincoln. Demokraci mieli razem wi臋cej g艂os贸w, ale p贸艂nocni i po艂udniowi demokraci g艂osowali na innych kandydat贸w.Republika艅ski prezydent Lincoln pewnie wola艂by wybra膰 na wodza armii kogo艣 ze swojej partii. Tak si臋 jednak sk艂ada艂o, 偶e do West Point czyli szko艂y wojskowej szli prawie wy艂膮cznie demokraci. Tak wi臋c kolejnymi dow贸dcami Armii Potomaku byli genera艂owie z partii demokratycznej. Prowadzi艂o to do spi臋膰 i braku zaufania. Np. genera艂 McClellan op贸藕nia艂 atak na konfederat贸w, nie wykorzystywa艂 swojej przewagi, dawa艂 uciec etc. Wynika艂o to prawdopodobnie z tego, 偶e nie mia艂 odwagi, ale Lincoln interpretowa艂 to jako wspomaganie po艂udniowych demokrat贸w.Kolejnych dow贸dc贸w Armii Potomaku by艂o pi臋ciu. Pierwszy to Irwin McDowell, kt贸ry przegra艂 I bitw臋 nad Bull Run (w jego czasach armia mia艂a inn膮 nazw臋). Po nim dow贸dztwo przej膮艂 George McClellan, kt贸ry utworzy艂 wielk膮 armi臋, ale nie potrafi艂 ni膮 walczy膰. Jego ostatni膮 bitw膮 by艂a bitwa nad Antietam. Pozwoli艂 on uciec genera艂owi Lee. Trzecim dow贸dc膮 by艂 Ambrose Burnside, ale przegra艂 on bitw臋 pod Fredericksburgiem. Czwartym dow贸dc膮 by艂 Joseph Hooker. On przegra艂 bitw臋 pod Chancellorsville. Lee wys艂a艂 na jego ty艂y Stonewall Jacksona. Ostatnim dow贸dc膮 by艂 George Meade, kt贸ry pokona艂 Lee pod Gettysburgiem.Armi臋 Potomaku cz臋sto nazywa si臋 armi膮 Lincolna, bo to on o wszystkim decydowa艂 i zmienia艂 dow贸dc贸w cz臋sto podczas kampanii. Np. Meade zosta艂 g艂贸wnodowodz膮cym Armii Potomaku zaledwie trzy dni przed bitw膮 pod Gettysburgiem. Dow贸dcy byli zmieniani pod wp艂ywem nacisk贸w politycznych. Np. Hooker wysy艂a艂 listy do Waszyngtonu krytykuj膮c Burnside'a i zosta艂 dow贸dc膮 zamiast niego (Burnside by艂 trzecim, a Hooker czwartym). Gdy przyby艂 wys艂annik, aby uczyni膰 Meade'a dow贸dc膮 ten my艣la艂, 偶e przyszli go aresztowa膰. Takie panowa艂y tam walki polityczne.Ostatni dow贸dca czyli George Meade by艂 naprawd臋 zdolny. Zdo艂a艂 mimo przeciwno艣ci pokona膰 Lee pod Gettysburgiem. P贸藕niej stara艂 si臋 atakowa膰 wycofuj膮ce si臋 si艂y konfederat贸w. Jednak Lincoln uwa偶a艂, 偶e wie lepiej i krytykowa艂 Meade'a. Ostatecznie g艂贸wnodowodz膮cym wojsk unii zosta艂 genera艂 Ulysses Grant. Tutaj warto wspomnie膰, 偶e gdy na wschodzie Armia Potomaku najcz臋艣ciej przegrywa艂a z Armi膮 P贸艂nocnej Wirginii to na zachodzie inn膮 armi膮 kierowa艂 Grant i tam z kolei prawie zawsze wygrywali unioni艣ci.W tym samym momencie gdy na wschodzie toczy艂a si臋 bitwa pod Gettysburgiem (1-3 lipca 1863) na zachodzie Grant oblega艂 Vicksburg. Miasto podda艂o si臋 4 lipca 1863 roku w rocznic臋 og艂oszenia niepodleg艂o艣ci USA. W marcu kolejnego roku Grant zosta艂 dow贸dc膮 wszystkich armii Stan贸w Zjednoczonych tak wi臋c tak偶e Armii Potomaku. Od tej pory to Grant kierowa艂 t膮 armi膮. W zasadzie dow贸dc膮 pozostawa艂 Meade, ale wiele decyzji podejmowa艂 Grant. Gdy w ko艅cu zosta艂 pokonany genera艂 Lee to w艂a艣nie Grant, a nie Meade odebra艂 kapitulacj臋.Podsumowuj膮c. Na pocz膮tku p贸艂noc mia艂a Armi臋 P贸艂nocno-Wschodniej Wirginii, kt贸ra po I bitwie nad Bull Run zosta艂a przekszta艂cona w Armi臋 Potomaku. Od tego momentu do bitwy pod Seven Pines walczy艂y ze sob膮 dwie armie o tej samej nazwie. Dopiero gdy dow贸dztwo obj膮艂 Robert Lee armi臋 konfederat贸w zacz臋to nazywa膰 Armi膮 P贸艂nocnej Wirginii. Armi膮 Potomaku kierowali kolejno: McDowell, McClellan, Burnside, Hooker, Meade, a na koniec Grant. McClellan to ten, kt贸ry stworzy艂 t膮 armi臋, ale nie potrafi艂 jej u偶y膰. Hooker jest znany z pijatyk. Jego nazwisko jest u偶ywane na okre艣lenie prostytutki w USA. Meade pokona艂 Lee pod Gettysburgiem, a Grant odebra艂 jego kapitulacj臋 2 lata p贸藕niej.Armia Potomaku walczy艂a na wschodzie Stan贸w Zjednoczonych z konfederack膮 Armi膮 P贸艂nocnej Wirginii. Na zachodzie walczy艂y inne armie. Tamte bitwy by艂y by膰 mo偶e wa偶niejsze z wojskowego punktu widzenia, ale te na wschodzie by艂y wa偶niejsze z powod贸w politycznych. Po bitwie nad Antietam prezydent Lincoln og艂osi艂 wyzwolenie niewolnik贸w w zbuntowanych stanach. Bitwa pod Gettysburgiem przekre艣li艂a ostatni膮 szans臋 na zako艅czenie wojny na warunkach korzystnych dla konfederat贸w.

Summary

Armia Potomaku to armia Stan贸w Zjednoczonych walcz膮ca g艂贸wnie z Armi膮 P贸艂nocnej Wirginii czyli armi膮 zbuntowanych po艂udniowych stan贸w. P贸艂nocn膮 granic膮 stanu Wiginia jest rzeka Potomak. W艂a艣nie tam rozegra艂o si臋 wiele bitew, a obie armie przekracza艂y Potomak wielokrotnie. Tak wi臋c nazwa armii p贸艂nocy - Armia Potomaku oraz armii po艂udnia - Armia P贸艂nocnej Wirginii maj膮 sens. Warto jednak pami臋ta膰, 偶e na pocz膮tku wojny te armie nazywa艂y si臋 odwrotnie.

Podczas pierwszej wielkiej bitwy czyli podczas I bitwy nad Bull Run, kt贸r膮 konfederaci nazywaj膮 I bitw膮 pod Manassas walczy艂y ze sob膮 Armia P贸艂nocno-Wschodniej Wirginii przeciwko Armii Potomaku. Bitwa rozegra艂a si臋 w艂a艣nie w p贸艂nocno-wschodniej Wirginii dlatego unioni艣ci tak nazwali swoj膮 armi臋. Za to po艂udnie w tamtym okresie swoj膮 armi臋 nazywa艂o Armi膮 Potomaku. Rzeka nad kt贸r膮 odby艂a si臋 ta bitwa czyli Bull Run jest dop艂ywem Potomaku.

Armia p贸艂nocy czyli Armia P贸艂nocno-Wschodniej Wirginii wygrywa艂a t膮 bitw臋, ale konfederatom uda艂o si臋 艣ci膮gn膮膰 drug膮 armi臋 - Armi臋 Shenandoah i w ten spos贸b po艂udnie wygra艂o t膮 bitw臋. Dwie armie konfederackie (Armia Potomaku oraz Armia Shenandoah) pokona艂y armi臋 p贸艂nocy (Armi臋 P贸艂nocno-Wschodniej Wirginii). Po bitwie te dwie armie konfederackie zosta艂y po艂膮czone w Armi臋 Potomaku. Tymczasem armia unii, kt贸ra przegra艂a wycofa艂a si臋 na p贸艂noc i przekszta艂ci艂a w p贸艂nocn膮 Armi臋 Potomaku.

Od tamtego momentu w zasadzie istnia艂y dwie armie o tej samej nazwie. Tak wi臋c podczas kampanii p贸艂wyspowej walczy艂a unionistyczna Armia Potomaku z konfederack膮 Armi膮 Potomaku. To zmieni艂o si臋 podczas bitwy pod Seven Pines. Pierwszego dnia tej bitwy (31 maja 1862) zosta艂 ranny genera艂 Johnston. Po bitwie (zako艅czy艂a si臋 1 czerwca 1862) dow贸dc膮 zosta艂 genera艂 Lee i to w艂a艣nie on zacz膮艂 u偶ywa膰 nazwy Armia P贸艂nocnej Wirginii. Do ko艅ca wojny Armia Potomaku walczy艂a g艂贸wnie w艂a艣nie z Armi膮 P贸艂nocnej Wirginii.

Armia Potomaku nale偶膮ca do Stan贸w Zjednoczonych mia艂a t膮 nazw臋 przez 5 lat wojny. Konfederacka Armia P贸艂nocnej Wirginii mia艂a t膮 nazw臋 tylko 4 lata. Jednak do historii wojny secesyjnej przesz艂y te armie w艂a艣nie pod tymi nazwami. Ma艂o kto pami臋ta, 偶e na samym pocz膮tku nazywa艂y si臋 inaczej. Tak wi臋c wojna secesyjna na wschodzie to g艂ownie starcie ameryka艅skiej Armii Potomaku z konfederack膮 Armi膮 P贸艂nocnej Wirginii. Ja skupi臋 si臋 na historii tej pierwszej, ale przy okazji b臋dzie nam si臋 cz臋sto pojawia膰 tak偶e ta druga.

Po I bitwie nad Bull Run resztki pokonanych unionist贸w wycofa艂y si臋 do Waszyngtonu. Dow贸dztwo nad t膮 armi膮 obj膮艂 George McClellan. By艂 on 艣wietnym organizatorem. Bardzo dobrze przygotowa艂 swoich 偶o艂nierzy. Niestety mia艂 te偶 wady. M贸wiono o nim, 偶e ma wszystkie cechy dobrego 偶o艂nierza poza odwag膮. Twierdzono te偶, 偶e potrafi za艂adowa膰 pistolet, ale nie potrafi wystrzeli膰. W tym por贸wnaniu chodzi w艂a艣nie o Armi臋 Potomaku. McClellan j膮 stworzy艂, ale ba艂 si臋 jej u偶y膰.

Aby zrozumie膰 histori臋 Armii Potomaku trzeba wiedzie膰 troch臋 o podzia艂ach politycznych w USA w tamtym okresie. Wojna secesyjna wybuch艂a gdy na prezydenta wybrano republikanina Lincolna. Po艂udniowe stany, w kt贸rych przewa偶ali demokraci postanowi艂y si臋 oderwa膰. Mog艂oby si臋 wi臋c wydawa膰, 偶e na p贸艂nocy przewa偶ali republikanie, a na po艂udniu demokraci. Sytuacja by艂a jednak bardziej skomplikowana. Republikanie rzeczywi艣cie byli na p贸艂nocy, ale demokraci byli i tu, i tu.

Secesj臋 czy oderwanie si臋 stan贸w po艂udniowych wywo艂ali po艂udniowi demokraci. P贸艂nocni demokraci starali si臋 utrzyma膰 jedno艣膰 unii i walczyli z tymi po艂udniowymi. Demokrat膮 by艂 tak偶e tw贸rca Armii Potomaku czyli genera艂 George McClellan. Wracaj膮c do tych podzia艂贸w politycznych. By艂y tak jak dzisiaj dwie partie czyli Republikanie i Demokraci, ale ci ostatni byli podzieleni geograficznie i w艂a艣nie przez ten podzia艂 wygra艂 republikanin Lincoln. Demokraci mieli razem wi臋cej g艂os贸w, ale p贸艂nocni i po艂udniowi demokraci g艂osowali na innych kandydat贸w.

Subtitle
Armia Potomaku to armia Stan贸w Zjednoczonych walcz膮ca g艂贸wnie z Armi膮 P贸艂nocnej Wirginii czyli armi膮 zbuntowanych po艂udniowych stan贸w. P贸艂nocn膮 granic膮 stanu Wiginia jest rzeka Potomak. W艂a艣nie tam rozegra艂o si臋 wiele bitew, a obie arm
Duration
880
Publishing date
2024-11-25 20:43
Link
https://www.spreaker.com/episode/85-armia-potomaku--63005611
Contributors
  Piotr Borowski
author  
Enclosures
https://dts.podtrac.com/redirect.mp3/api.spreaker.com/download/episode/63005611/hdd85_armia_potomaku.mp3
audio/mpeg